Debata partnerów społecznych o: umowach terminowych, składkach, strategii „Europa 2020”, pracy tymczasowej

 

10 i 11 kwietnia 2013 r. w Malborku odbyła się debata polskich partnerów społecznych pt. „Ochrona zatrudnionych wobec atypowych form zatrudnienia” zorganizowana przez Komisję Krajową NSZZ „Solidarność” oraz Komisję Europejską DG ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego.

  Forum Związków Zawodowych reprezentowali w debacie Anna Grabowska i Przemysław Dzido.

 W dyskusji przypomniano, że Polska zajmuje pierwsze miejsce w Europie, jeśli chodzi o umowy na czas określony. W ten sposób pracuje ok. 28 proc. zatrudnionych. Średnia unijna to 14,2 proc. Mówiono także o programie „Europa 2020”, którego jednym z celów jest zatrudnienie w 2020 r. w Unii Europejskiej 75 proc. osób w wieku 20-64 lata. W Polsce wskaźnik ten określono na 71 proc.

 

Ekspert FZZ Przemysław Dzido zaznaczył, że realizacja projektu, w wersji przyjętej przez nasz rząd, budzi duże wątpliwości choćby co do zakładanego utworzenia 1 mln. nowych miejsc pracy. Przedstawiciel FZZ wskazał także problem związany z planowanym wzrostem liczby osób z wyższym wykształceniem wobec braku na rynku raczej średniego personelu technicznego, a także możliwego obniżenia poziomu edukacji przy nastawieniu głównie na odpowiednio dużą liczbę kształconych osób.

Jak podkreślił w debacie ekspert FZZ, „państwo polskie w zasadzie abdykowało rezygnując z zajmowania się regulowaniem stosunków pracy, gospodarki, ignorując prawdziwy dialog społeczny”. Zaznaczył też, że państwo powinno zadbać o balans między bezpieczeństwem a elastycznością na rynku pracy, tymczasem nie robi tego, lecz promuje jedynie drugi element, powoływanej często, idei flexicurity.

Anna Grabowska przypomniała w debacie, że w ostatnim czasie wiele mówi się o europejskim programie „Gwarancja dla młodych”, który przewiduje, że państwo powinno zapewnić w ciągu 4 miesięcy od ukończenia szkoły zatrudnienie, ewentualnie staż, szkolenie, dalszą naukę. Tymczasem sami młodzi pracownicy i studenci zauważają, że dalsze szkolenie to odsuwanie terminu usamodzielnienia się, zakładania rodziny. Staż to też dla nich tylko połowiczne rozwiązanie, które na pewno nie pozwoli im na utrzymanie rodziny. W znalezienie miejsca pracy w ciągu 4 miesięcy, raczej w ogóle nie wierzą. Być może w państwach, w których edukacja jest dostosowana do potrzeb rynku, gdzie funkcjonuje szkolnictwo tzw. dualne, sprawnie działa pośrednictwo pracy, taki program się sprawdzi. U nas lepiej byłoby najpierw przeprowadzić reformę systemu edukacji, zlikwidować patologię w sposobach zatrudniania.

Podczas spotkania omawiano także, podjętą ostatnio w Komisji Trójstronnej, próbę ograniczenia stosowania umów o dzieło poprzez ich oskładkowanie. Ekspertka FZZ wyjaśniła aktualny stan rozmów partnerów oraz deklaracje rządu w tym zakresie. Przy okazji zwróciła także uwagę na kwestię zarządzania wiekiem, która naszym pracodawcom jest niemal nieznana. A to właśnie polityka w tym zakresie mogłaby przyczynić się do łagodnego przechodzenia na emeryturę, do znalezienia etatów dla młodych, być może także częściowych, ale z perspektywą stabilizacji. „To jednak także wymaga spójnej polityki społecznej na rynku pracy, a nie oderwanych od siebie działań, które nie wiadomo czy, i w jakim stopniu będą wykorzystywane” - zaznaczyła.

 

Jednym z tematów debaty były też propozycje związkowe dotyczące stabilizacji zatrudnienia.

Jedna z nich stanowi, że „umowę o pracę zawiera się na czas nie określony, na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy. Jeżeli zachodzi konieczność zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, pracodawca może w tym celu zatrudnić innego pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony, obejmujący czas tej nieobecności. Każda z powyższych umów może być poprzedzona umową o pracę na okres próbny, nie przekraczający 3 miesięcy. W układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy uzgodnionym z zakładową organizacją związkową jest dopuszczalne określenie innego okresu, nie dłuższego jednak niż 6 miesięcy.

Według propozycji, okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny miałby wynosić:

1) 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,

2) 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,

3) 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi co najmniej 3 miesiące.

Łączny czas zatrudnienia pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony u danego pracodawcy nie mógłby przekraczać 24 miesięcy. Przekroczenie tego terminu byłoby równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony.

W układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy uzgodnionym z zakładową organizacją związkową byłoby dopuszczalne określenie innego terminu, nie dłuższego jednak niż 36 miesięcy.

Strony w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy uzgodnionym z zakładową organizacją związkową mogłyby również przewidzieć obowiązek uzasadnienia przez pracodawcę przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony.

Przepis ograniczające czas trwania umów na czas określony nie dotyczyłyby, według projektu, umów o pracę na czas określony zawartych:

1) w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,

2) w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym albo zadań realizowanych cyklicznie.

Przy zawieraniu umowy o pracę na czas określony, dłuższy niż 12 miesięcy, strony mogłyby przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania tej umowy za wypowiedzeniem.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony wynosiłby:

1) 2 tygodnie, jeżeli umowa o pracę na czas określony przekracza 12 miesięcy,

2) 1 miesiąc, jeżeli umowa o pracę na czas określony przekracza 18 miesięcy.

Propozycja związkowa dotyczy także umów na zastępstwo. Przewiduje, że okres wypowiedzenia takiej umowy zawartej na czas określony wynosiłby 3 dni robocze w razie powrotu zastępowanego pracownika do pracy. W innej sytuacji wynosiłby on:

1) 1 tydzień, jeżeli umowa trwała do 6 miesięcy,

2) 2 tygodnie, jeżeli umowa trwała powyżej 6 miesięcy,

3) 1 miesiąc, jeżeli umowa trwała powyżej 1 roku.

Zaproponowano także zwiększenie górnej granicy odszkodowania dla pracownika - do wysokości wynagrodzenia za okres do 12 miesięcy w razie: nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę oraz niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Bezrobocie w marcu - 14,3 proc.

 

Według danych MPiPS stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła w marcu br. 14,3 proc. i w porównaniu do lutego 2013 r. spadła o 0,1 punktu procentowego. Natomiast liczba wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej zgłoszonych przez pracodawców do urzędów pracy w marcu 2013 r. wyniosła 87,4 tys. i w porównaniu do lutego 2013 r. wzrosła o 4,6 tys., czyli o 5,6 proc.

  Spadek stopy bezrobocia odnotowano w 14. województwach. Najsilniejszy (o 0,4 punktu) miał miejsce w województwie zachodniopomorskim. W województwie mazowieckim natężenie bezrobocia w porównaniu do poprzedniego miesiąca nie uległo zmianie, a w opolskim wskaźnik bezrobocia wzrósł o 0,1 punktu. Najniższą stopę bezrobocia (10,7 proc.) odnotowano w województwie wielkopolskim, najwyższą w warmińsko-mazurskim (22,3 proc.). 
Liczba bezrobotnych w końcu marca 2013 roku wyniosła 2 315,9 tys. osób i w porównaniu do końca lutego 2013 r. spadła o 20,8 tys. osób. 
Jak wyjaśnia resort pracy, o spadku bezrobocia zadecydował wzrost liczby wyłączeń z ewidencji, przy zmniejszonym napływie. Powodem wyłączeń były w głównej mierze podjęcia pracy, co związane jest z rozpoczęciem, pomimo niesprzyjających warunków atmosferycznych, prac sezonowych. Nastąpił również wzrost liczby osób bezrobotnych aktywizowanych przez powiatowe urzędy pracy w ramach aktywnych form. 
Resort podkreśla znaczny spadek, w porównaniu do poprzedniego miesiąca, liczby bezrobotnych kobiet (o 1,8 proc.), podczas gdy liczba bezrobotnych mężczyzn zmniejszyła się minimalnie (o 0,01 proc.). „Może być to efektem zarówno dokonywanych w początkowych miesiącach roku zwolnień w sekcjach gospodarki zatrudniających głównie mężczyzn, jak też wynikiem przewagi kobiet wśród aktywizowanych bezrobotnych” - wyjaśnia MPiPS.